YARGILAMANIN YENİLENMESİ

Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirtilen hallerde mahkeme tarafından verilerek kesinleşen bir hüküm ile ilgili olarak, hükümlünün lehine ya da aleyhine yönelik yeniden yargılama yapılmasına yargılamanın yenilenmesi denilmektedir.

Yargılamanın Yenilenmesi CMK

Diğer bir adıyla iadei muhakeme olarak bilinen yargılamanın yenilenmesi Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 311. Maddesinde düzenlenmiştir. Kesin hüküm ile yargılanmış bir uyuşmazlık kural olarak yeniden yargılama yapılamaz. Dolayısıyla bu durum yargılamanın yenilenmesinin olağan üstü bir kanun yolu olduğunu ortaya koymaktadır.  Yeniden yargılamanın yapılabilmesi için hükmü veren mahkemeye yargılanmanın yenilenmesi dilekçesi ile başvuru yapılmalıdır.

Hukuk Davalarında Yargılamanın Yenilenmesi

Hukuk davalarında yargılamanın yenilenmesini, yargılama sırasında yapılan ve verilen hükmü doğrudan etkileyen ya da etkileme ihtimali bulunan yanlış ve hataları gidermek suretiyle gerçeğin ortaya çıkarılmasını sağlayan böylelikle kamuoyunun yargıya olan güvenini, kişilerin hukuk güvenliğini güçlendiren ve hukuk devleti ilkesinin bir gerekliliği olan kurumdur.  

Yargılamanın yenilenmesinin Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 375. Maddesinde belirtilmiştir. Mahkemenin kanuna uygun olarak gerçekleşmemiş olması, davaya bakması yasak olan ya da hakkında ret talebi kabul edilen hâkimin davaya bakmış olması, temsilci ya da vekil olmayan kişilerin huzuruyla kararın verilmiş olması, yargılama sırasında aleyhine hüküm verilen bir kişinin elinde olmayan nedenler ile elde edilemeyen belgenin karar verildikten sonra ele geçirilmiş olması, bir karara konu olan senedin, sahte olduğuna karar verilmiş ya da senedin sahte olduğunun mahkeme ya da resmi makam önünde açıkça söylenmiş olması, ifadesi karar geçen bir tanığın karar verildikten sonra yalan tanıklık yaptığı kesinleşmesi, bilirkişi ya da tercümanın dava konusu hakkında gerçeğe aykırı beyanda bulunmuş olması, lehine karar verilen tarafın karara geçen yeminini yalan yere ettiğinin kesinleşmesi gibi nedenlerdir.

Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri

CMK’da yargılamanın yenilenmesi için belirli sebepler söz konusudur. Yeni delil ya da yeni olay ortaya çıkması dışında kesinleşen bir hükmün verilerek sonuçlandığı bir dava bazı nedenler koşuluyla yenilenmektedir. Bunlar: yargılamada sahte belge kullanılması durumu, gerçeğe aykırı bir şekilde tanıklık ya da bilirkişilik yapılması, hâkimin görevini yerine getirirken suç işlemiş olması, mahkûmiyet hükmünün dayanağı olan başka bir hükmün ortadan kalkmış olması, AİHM kararı doğrultusunda hak ihlalinin tespit edilmesi nedenleri hükümlü lehine gerçekleştirilebilecek yargılama yenilenmesinin sebepleridir. Sanık ya da hükümlünün aleyhine yapılabilecek yargılama yenilenmesinin sebepleri ise şu şekilde sıralanabilmektedir: Sahte belge kullanılması, sanık kişinin ikrarı, hâkimin hükümlü lehine görev kusuru gerçekleştirmesidir.  

Yargılamanın Yenilenmesi HMK

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 374. İle 381.Maddeleri arasında hangi konuların yargılamanın iadesi alanına girdiği belirtilmiştir. Kanunda yargılamanın iadesi davası ibaresinin kullanılması yargılamanın iadesi talebinin bir dava olarak ileri sürülebileceği konusu açık bir şekilde ortaya konmuştur. Buna göre yargılama yenilenmesi bir dava şeklinde açılır ve incelenir.  Yargılamanın yenilenmesini talep eden bir kişinin bu talebini içeren dava dilekçesi yazması gerekmektedir. Yargılamanın yenilenmesini  davasının içeriği açısından,  dava dilekçesine dair genel hükümler uygulanır.

İlginizi çekebilir: İstinaf Dilekçesi