CMK 309

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. Maddesinde tanımlanmış olan bu düzenleme kanun yararına bozma hususundadır. Beş fıkra ile açıklanmış olan bu maddenin gerekçesini açıklamak doğru olacaktır. İlgili kanun maddesi CMK 309 uyarınca, mahkeme ya da hâkim tarafından verilen istinaf ya da temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş karar ya da bir hükümde hukuka aykırılık durumu olduğunu öğrenen Adalet Bakanı, ilgili karar veya hükmün Yargıtay tarafından bozulmasını talebini, yasal sebeplerini açıklayarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na yazılı olarak bildirilmelidir. Bu kanun yoluna olağanüstü temyiz de denilmektedir. İstinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşmiş kararlarda hem maddi hukuka, hem de usul hukukuna dair ayrılıkların ortadan kaldırılması için başvurulmaktadır.

Hukuktaki ayrılıkların toplum ve birey bakımından hukuk yararına giderilmesi amaçlanan CMK 309 maddesinin uygulanmasından sonra Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Adalet Bakanlığı tarafından bildirilen gerekçe ve nedenleri aynı şekilde yazarak kararın ya da hükmün bozulması talebini içeren yazısını Yargıtay Ceza Dairesine vermektedir. Yargıtay ileri sürülen gerekçe ve nedenleri yerinde bulmazsa, reddeder. Yerinde ve uygun bulursa, ilgili karar ya da hükmü kanun yararına bozar.

Peki, Kanun yararına bozma nedenleri nelerdir? Yazının devamında bu sorunun cevabı da yanıtlanmıştır. CMK 309 kanun maddesine göre, kesinleşmiş karar ya da hükümlerin kanun yararına bozulmasında belirli nedenler öngörülmüştür. Bunlar şu şekilde sıralanmaktadır:

*İlgili karar, 232. Maddeye dair ve davanın esasını çözen bir nitelikte olmayan karara dair ise, kararı veren hâkim ya da mahkeme gerekli araştırma ve incelemeyi yapar ve buna göre yeniden karar verir.

*Mahkûmiyet kararının davanın esasını çözmeyen yönüne ya da savunma hakkını kaldırma ya da kısıtlama neticesini doğurmuş usul işlemlerine dair ise, kararı veren hâkim ya da mahkeme yeniden yargılama yapıp önceki mahkûmiyetten daha ağır olmamak şartı ile yargılama neticesine göre hüküm kurmaktadır.

* İlgili davanın esasını çözen, fakat mahkûmiyet haricinde kalan kararlara dair bozmalar aleyhte bir sonuç doğurmamakta ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmemektedir.

* Hükümlünün cezasının kaldırılması ya da hafif bir ceza hükmünün verilmesi gerekiyor ise, Yargıtay bu konuda doğrudan hüküm vermektedir. Kanun yararına yönelik başvuru üzerine verilen bozma kararlarına dair birinci derece mahkemelerinin direnme hakları yoktur.

CMK Madde 309

Kanun yararına bozma uygulamasının nitelik ve koşullarının daha iyi anlaşılabilmesi için fıkraların detaylandırılması yerinde olacaktır. CMK 309 maddesinin birinci fıkrasına göre, mahkeme ya da hâkim tarafından verilmiş olan, istinaf ve temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşmiş olan hüküm ya da kararlarda hukuka aykırılık halini öğrenen Adalet Bakanlığı, ilgili hüküm ya da kararın Yargıtay’ca bozulması talebini, yasal gerekçelerini ve nedenlerini açıklayarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirilmektedir. Maddenin ikinci fıkrasında Cumhuriyet Başsavcısı, kararın bozulması talebini yazılı olarak Yargıtay’ın ilgili ceza dairesine verir. Üçüncü fıkra, Yargıtay’ın ceza dairesi ileri sürülen sebepleri uygun görürse kararı kanun yararına bozacağını belirtir. Dördüncü fıkrada, bozma nedenleri açıklanmıştır. Beşinci fıkra da CMK 309 maddesince verilen bozma kararına karşı direnilemeyeceği belirtilmiştir.

İlginizi çekebilir: 2 Yıl 1 Ay Ceza Aldım Ne Kadar Yatarım ?