Ceza Muhakemesi Kanununa göre uzlaşma, bir davada iletişim süreci sonunda varılan anlaşmadır. Uzlaşma, bir davada hem soruşturma hem de kovuşturma aşamasında yapılabilmektedir. Uzlaşma olmazsa ne olur sorusu ise çeşitli şekillerde açıklanabilir. Uzlaşma olmazsa, öncelikle uzlaştırma bürosuna bağlı savcılık, bir iddianame hazırlayarak kamu davası açar. Eğer bir davada kovuşturma sırasında uzlaşma yoluna gidilmişse, ancak uzlaşma gerçekleşmemişse mahkeme devam eder. Davalarda her iki taraf birbirleriyle uzlaşma yoluna giderek Cumhuriyet savcısına anlaşma sağladıklarını beyan ettikleri takdirde, bu davanın uzlaştırma kapsamında olan suçlara dâhil olduğu tespit edilirse, savcılık kovuşturmaya gerek olmadığına karar verir.
Uzlaşma Ne Demek ?
Uzlaşma, bir davada davacı ve davalının anlaşması sonucunda yargılamanın sona ermesidir. Uzlaşma olmazsa ne olur sorusunun yanıtı ise davanın mahkemede yargılanmasına devam edecek olmasıdır. Ceza Muhakemesi Kanununun 253. maddesine göre; mağdur kişinin özel hukuk tüzel kişisi olduğu suçlar, yani dernek, vakıf veya şirket vb. olduğu durumlardaki suçlar uzlaştırma kapsamına girmektedir. Ancak belediyeler, valilikler, bakanlıklar, vergi daireleri veya SGK gibi kamu tüzel kişilerine yönelik işlenen suçlar, uzlaşma kapsamında değildir. Bu tür suçlarda uzlaştırma hükümleri uygulanmaz. Cinsel dokunulmazlık maddelerine karşı işlenmiş suçlarda da uzlaşma yapılamaz. Bir suçun işlenmesinden sorumlu birden fazla fail olması durumunda, yalnızca bir kişi uzlaşmada bulunduysa, sadece o kişi uzlaşma hükümlerinden faydalanabilir. Diğerleri için yargı süreci devam eder. Eğer bir suçun birden fazla mağduru bulunuyorsa, uzlaşmanın sağlanması için mağdurların her biriyle ayrı ayrı uzlaşma yapılması gerekmektedir.
Tarhiyat Öncesi Uzlaşma
Tarhiyat, vergilerin hesaplanması ve bu hesaplama üzerinden mükelleflerin borçlandırılmasıdır. Tarhiyat öncesi uzlaşma ise vergi uyuşmazlıklarının yargıya taşınmadan önce çözülmesini ifade etmektedir. Uzlaşma olmazsa ne olur sorusunun yanıtı, tarhiyat öncesi uzlaşmalarında da geçerlidir. Tarhiyat öncesi uzlaşmalarda asıl amaç olayın yargıya intikal etmeden çözülebilmesidir. Alacaklı olan idare, bu uzlaşmayla alacağını daha hızlı tahsil etmeyi, mükellef ise ödeyeceği tutarı azaltarak borcundan bir an önce kurtulmayı amaçlar.
Uzlaşma Kapsamındaki Suçlar
Uzlaşma hükümlerine göre sadece belirli nitelikteki suçlar uzlaşma kapsamındadır. Bu kapsamdaki tüm suçlarda taraflar kendi aralarında anlaşarak uzlaşma sağlayabilirler ve böylece dava da sona ermiş olur. Uzlaşma olmazsa ne olur sorusunun yanıtı, davanın uzaması ve mahkemenin devam edecek olmasıdır. Aşağıdaki tüm suçlar yasalarımızda uzlaşma kapsamındaki suçlar olarak belirlenmiştir.
- Basit ve kasten adam yaralama
- Kasten işlenen bir yaralama suçunda ihmalkâr bir davranışın sergilenmesi
- Taksirle adam yaralama
- Tehdit etme
- Konut dokunulmazlığının ihlal edilmesi
- İş ve çalışma özgürlüğünün ihlal edilmesi
- Basit hırsızlık
- Dolandırıcılık
- Güvenin kötüye kullanılması
- Bir suç eşyasının satın alınması veya hediye olarak kabul edilmesi
- Çocuk kaçırmak ve alıkoymak
- Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki gizli bir bilginin veya belgelerin açıklanması
- İcra ve iflas suçları
- Kişilerin huzurunu ve sükûnunu bozmak
- Hakaret Etmek (Kamu görevlilerine ve cumhurbaşkanına hakaret etmek uzlaşma hükümlerine tabi değildir.)
- Kişinin hatırasına, değerlerine hakaret etmek
- Haberleşmenin gizliliğini ihlal etmek
- Kişiler arasındaki özel konuşmaları dinlemek ve kayda almak
- Özel hayatın gizliliğini ihlal etmek
- Bir malı sahibinin izni olmadan kullanmak
- Birinin malına zarar vermek
- İbadethanelere ve mezarlıklara zarar vermek
- Hakkı olmayan yere tecavüz etmek
- Bedelsiz senet kullanmak
- Kaybolmuş veya bir hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf etmek
- Hileli iflas
- Taksirli iflas
- Karşılıksız yararlanma suçu işlemek
- Şirket veya kooperatifler hakkında yanlış bilgi vermek
- Bilgi vermemek
- İmzanın kötüye kullanılması
- Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğü ihlal etmek