Seri Muhakeme Usulü

Bazı suçlarda cumhuriyet savcısı kamu davasının ertelenmesine karar vermediğinde Seri Muhakeme Usulü yöntemi kullanılabilir. Şüphelinin avukat huzurunda bu konuda savcının yapacağı bilgilendirmenin ardından şartları kabul etmesi durumunda uygulama yapılabilir. Şüphelinin koşulları kabul etmiş olması gerekirken ayrıca birden fazla şüpheli olması durumunda da tüm şüphelilerin kendilerine anlatılan şartları kabulleri gerekir.

Bu yöntem kamu davasını açmaya yeterli oranda şüphe olmasına rağmen dava açma yolu tercih edilmediğinde uygulanır. Özel bir yargılama usulü olarak dikkat çeken uygulamanın 5271 sayılı CMK’nın 250. Maddesi uyarınca düzenlendiği görülür.

Muhakeme kavramı insanın düşünebilme becerisi ile açıklanırken bir olay ya da durum hakkında karar verileceği zaman ortaya çıkar. Mahkeme kelimesi ile bağlantısı olan kavramın ceza muhakemesi hukuku söz konusu olduğunda öne çıktığı görülür.

Yargılama usulleri arasında yer alan basit yargılama usulü ve seri yargılama usulü başvurulan yöntemler olurken seri muhakeme usulünün alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olduğu görülür. Seri muhakeme usulünün uygulanabilir olması için soruşturma tamamlanmış olmalıdır.

Savcı tarafından şüpheli lehinde veya aleyhinde tüm delillerin toplanması gerekir. Ayrıca savcının şüpheliye durum hakkında bilgi vermesi ve yaptırımları izah etmesi de zorunludur. Şüpheli veya şüpheliler de avukat huzurunda bunu kabul etmiş olmalıdırlar.

Bazı suçlar söz konusu olduğunda uygulanabilen bu yöntem; hakkı olmayan yere tecavüz suçlarında, genel güvenlik kasten tehlike altına sokulduysa ya da trafik güvenliğinin tehlikeye düşürüldüğü suçlarda uygulanabilir. Bunun yanı sıra mühür bozma, parada sahtecilik yapma, gürültü yapma, kumar yeri ve imkânı sağlama gibi suçlarda da bu metottan yararlanılabilmektedir.

Seri Muhakeme Usulü Nedir ?

Seri Muhakeme Usulü bir alternatif uyuşmazlık çözümü olarak ortaya çıkarken savcının şüpheli ya da şüphelileri konu hakkında bilgilendirmesi gerekir. Şüpheli, avukat huzurunda yapılan bu bilgilendirme işlemini kabul ettiği takdirde uygulama gerçekleştirilir.

Bazı durumlarda ise şüpheliye makul bir düşünme süresi tanınırken bu süre en fazla bir ay olarak belirlenir. Şüpheli koşulları kabul etmez ya da mazereti olmaksızın uygulamaya katılmazsa soruşturma genel hükümler kapsamında sürdürülür. Şüpheli hakkında hazırlanacak iddianame düzenlenene kadar da savcılığa başvuruda bulunarak seri muhakeme usulü uygulanmasını talep etme hakkına sahiptir.

Ayrıca bir diğer ayrıntı ise hüküm kuruluncaya kadar geçecek sürede şüphelinin bu kararından vaz geçme hakkı bulunduğudur. Cumhuriyet savcısı şüpheliye seri muhakeme usulü uygulanacağı zaman, kendisini çeşitli iletişim yöntemleri ile haberdar eder ve davet gerçekleştirilir.

Şüpheli davete mazeretsiz olarak iştirak etmezse bu durumda da soruşturma genel hükümlere uygun olarak sürdürülecektir. Şüpheliye bu yöntemle yargılama yapılması durumunda belirlenecek cezalara ilişkin savcının koşulların oluştuğu durumlarda hükmüm açıklanmasını geri bırakma kararı alması ya da ceza ertelemesi mümkün olabilir.

Seri muhakeme usulünün gerçekleşebilmesi savcılığın görevli mahkemeye yazılı başvurusu ile mümkün olur. Görevli mahkemeye yazılı olarak başvuru yapan savcılık bu uygulamayı talep eder. Bu konuda bir iddianame benzeri olan talep yazısı aracılığı ile görevli mahkemeye başvurulur.

Talep yazısında yer verilecek bilgiler arasında şüpheliye ait kimlik bilgileri, mağdurların kimlik bilgileri ve varsa kanuni temsilcileri, hangi suçtan dolayı şüpheli bulundukları gibi bilgilere yer verilir. Bunun yanı sıra suça ilişkin bilgiler, şüphelinin tutukluluk durumu suçu oluşturan olay özeti yer alır.

Bu belge üzerinde ayrıca usulün savcı tarafından suçluya izah edildiği ve avukat huzurunda şüphelinin bu durumu kabul ettiği de belirtilir. Şüpheli mahkeme tarafından avukat huzurunda dinlenir ve kabul edilmesi durumunda da seri muhakeme usulü uygulaması kabul edilir. Seri muhakeme usulü neticesinde ortaya çıkan suçlara Asliye Ceza Mahkemesi bakar.