Kıdem Tazminatı Nedir ?

İş Kanunu, iş veren ve ücret karşılığında iş veren için çalışan kişilerin arasındaki yasal ve hak temelli ilişkilerini düzenleyen bir yasal yaptırım bütünlüğüdür. İş veren ile işçi arasında gerçekleşen iş akdi sonucunda bir iş üretilir ve üretilen iş neticesinde, işçiye gösterdiği emek karşılığından bir ücret ödenmektedir. Bununla beraber işçinin, iş yerinde çalıştığı süre zarfı boyunca elde ettiği bazı haklar vardır. Kıdem tazminatı nedir sorusunun cevabı olarak ise işçinin, ilgili iş yerinde çalıştığı süre zarfında elde ettiği kıdemin, iş akdinin belirli koşullarda sonlanması durumunda ödenecek olan kıdem tutarı olarak tanımlanmasıdır.

İşçi, çalıştığı süre zarfı boyunca hem iş yerine bir katma değerde bulunmakta hem de iş vereninin kazanç sağlamasına olanak tanırken kıdem tazminatı işçiye bu bedellerin karşılığı ödenen bir hak olarak ele alınmaktadır.

İşçilerin kazandıkları ve hakları arasında yer alan kıdem tazminatı, belirli koşullar altında ödenebilmektedir. Bazı durumlarda ise işçiler kıdem tazminatı hakkında hak iddia edemez. Bu konuda önemli olan iş akdinin sonlanma biçimi olarak ele alınmaktadır. İhbar ve kıdem tazminatı hesaplama çoğu zaman, çalışan işçiler tarafından ele alınmakta ve bu tazminatların elde edilmesi için oluşması gerekli olan koşullar da merak edilmektedir.

4857 Sayılı İş Kanunu uyarınca işçi olmak temelde kıdem tazminatı olarak hak iddia edilmesine zemin oluşturmaktadır. Kıdem tazminatı konusunda işçinin hak iddia edebilmesi için ilgili iş yerinde en az 1 (bir) sene olmak üzere çalışması, sigorta girişlerinin olması gereklidir.

bu süreden sonra işçi, iş yerinden uygun şekilde ayrılması ay da çıkartılması sonucunda kıdem tazminatı için gerekli işlemleri başlatabilmektedir. Bununla beraber işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için işçinin, ilgili iş yerinde belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması gereklidir.

Belirli iş sözleşmesinde, eğer sözleşme çok sıkı ve net bir şekilde hazırlandı ise, ilgili işin bitiminde ya da proje tamamlandığında kıdem tazminatı hak elde etme durumu meydana gelmemektedir. Bu nedenle de süresi belirli olmayan iş sözleşmelerinde işçinin lehine olabilecek şekilde bir kıdem tazminat uygulaması yapılabilmektedir.

İhbar Tazminatı ve Kıdem Tazminatı Arasındaki Fark Nedir?

Özel sektörde hem işçinin hem de iş verenin hakları belirli çerçevelerde korunmaktadır. Bu hakların korunma temeli ise İş Kanunu tarafından tanımlanmakta, işçi ve iş verenin hakları da bu hükümlerce uygulama altına alınmaktadır. Kıdem tazminatı, işçinin ilgili iş yerinde en az 1 (bir) sene çalıştıktan sonra elde ettiği, zorunlu durumlarda işten ayrılma ya da işten çıkarılma hallerinde iş veren tarafından ödenen tazminattır. İhbar tazminat ödemesi ise hem işçiye hem de iş verene ödenebilmektedir.

İhbar temelde işçinin ya da iş verenin iş sözleşmesi sonlandırmaya karar verdiğinde tanınan ihbar süresidir. Bu süre bir tazminat konusudur çünkü hem işçi bu sürede kendisine başka bir iş bulabilmeli hem de iş veren ayrılan işçi yerine başka bir çalışan bulabilmelidir. İhbar tazminatı ve kıdem tazminatı arasındaki fark nedir sorusu bu halde cevaplandırılmaktadır.

İhbar ve kıdem tazminatı hesaplama genellikle İş Kanunu hükümleri uyarınca yapılabilmektedir. Ancak bazı istisna durumlarının bu halde gözden geçirilmesi faydalı olabilmektedir. İhbar süresi nedeni ile oluşabilecek tazminat hakkında iş veren, işçiye haber vermeden işten çıkartma eylemini gerçekleştirir ise, ilgili işçiye hem kıdem hem de ihbar tazminatı ödemek durumundadır. Durumun tam tersinde işçi, ihbar süresini kullanmadan doğrudan istifa ediyor ise bu durum iş verende bir maddi kayıp yaratacağı için işçinin çıkış maaşından ihbar süresi tazminatı kesilmektedir.