Taraf değişikliği olarak adlandırılan durum açılmış olan bir dava esnasında dava sürerken taraflardan birinin davadan ayrılması veya yerine üçüncü bir kişinin davaya dahil olmasıdır. HMK 124 bu konuyu kapsayan kanun maddesidir. Dava açıldığında davaya taraf olan kişiler belli olur. Taraf değişikliği kendiliğinden meydana gelebilecek bir durum olabilirken iradi olarak da gerçekleşebilir. Bazı durumlarda kanunun öngördüğü hallerin gerçekleşmesi durumunda taraf değişikliği kendiliğinden gerçekleşir. Bazı durumlarda ise kanunun öngördüğü hallerde bir taraf talep ettiğinde karşı tarafın kabul etmesi durumunda veya mahkeme izin verdiğinde iradi taraf değişikliği oluşur. HMK 124’e göre iradi taraf değişikliği bir tarafın talebi ve karşı tarafın açık rızası ile gerçekleşir.
HMK 124/3
HMK 124 iradi taraf değişikliği ile ilgili kanun maddesi olurken iradi taraf değişikliği ile kendiliğinden gerçekleşen taraf değişikliği arasında bazı farklar vardır. Zorunlu taraf değişikliği bazı durumlarda kendiliğinden gerçekleşir. İradi taraf değişikliğinde ise taraflardan birinin talebi ve diğerinin açık rızası şarttır. İradi taraf değişikliği hukuki nitelik bakımından bir dava değişikliği olarak kabul edilmektedir. Yeni bir dava sebebi ortaya çıktığından aynı yargılamaya mahsus olarak dolaylı olarak yeni bir talep oluşturulması söz konusu olduğundan bu durum dava değişikliği olarak de ele alınabilir.
Maddi bir hatadan kaynaklanan taraf değişikliği talebinde karşı tarafın rızası aranmamakta ve hâkim tarafından talep kabul edilebilmektedir. Maddi hatadan kaynaklanan değişiklik talepleri HMK 124 tarafından iradi taraf değişikliği olarak tanımlanmış olsa da gerçek anlamda bir taraf değişikliği olarak değerlendirilmemektedir. Bunun nedenlerinden biri de yeni bir tarafın davaya dahil edilmesinin söz konusu olmamasıdır. Bu tür bir düzeltmenin şekli bir düzenleme olduğunu söylemek mümkündür. 124/3’e göre dürüstlük kuralına aykırı olarak gerçekleştirilmeyen taraf değişikliği talebi de mahkemece kabul edilebilmektedir. Davayı kaybedeceğini anlayan tarafın taraf değişikliği talebini oluşturması durumunda dürüstlük kuralı ile uyuşmayan bir durum söz konusu olur. Bu durumda talebin kabul edilmesini beklemek doğru olmayacaktır.
HMK 124 Yargıtay Kararları
Dava dilekçesi hazırlandığında tarafın yanlış gösterilmesi durumunda davacı taraf ve davalı taraf söz konusu olduğunda karşı tarafın açık rızası olmadığı sürece taraf değişikliği söz konusu olamamaktadır. Davacının davalı tarafı değiştirmek istediği durumlarda görülen davanın davalısının açık rızasının alınması bu değişikliği yapmak için yeterli bir sebeptir ve yeni davalının rızasına gerek duyulmamaktadır. Davacı tarafta yapılabilecek değişikliklerde tüm tarafların rızasına gerek duyulmaktadır. Önceki davacının bu konudaki talebi de öncelikle olması gereken bir durumdur. HMK 124 bu konuyu tüm detayları ile ele almaktadır. Karşı tarafın rızasının alınamaması durumlarında ortaya çıkan tabloda bazı şartların sağlanması durumunda ise hâkimin kararı ile de taraf değişikliği gerçekleştirilebilmektedir. Yargıtay, dava açan kişinin taraf sıfatı bulanan kişiyi titiz bir şekilde araştırması gerektiği fikrini benimser ve bundan dolayı davanın tarafları bakımından taraf değişikliğinin gerçekleşmesi durumunda ortada o tarafa yönelik bir dava kalmayacağını kabul eder.
İlginizi çekebilir: Boşanma Davası Ne Kadar Sürer ?
Küçükokka Hukuk Bürosu kurulduğu andan bu yana Ceza Hukuku, Aile Hukuku, Uluslararası Hukuk, Tazminat Hukuku, İş Hukuku, İcra İflas Hukuku, Gayrimenkul Hukuku ve Tüketici Hukuku başta olmak üzere hukukun her alanında hizmet vermekte olup, seçkin şahıs ve şirketleri temsil etmektedir.