Yargılama süresince karşımıza birçok ifade çıkmaktadır. Mahkeme sürecinde cevap bulmamız gereken bu sorulardan biri gerekçeli karar nedir ? Sorusudur. Bu konu başlığı altında gerekçeli kararın kanundaki yeri ve işleyişi hakkında bilgilendirme yapılmıştır.
Mahkeme süreci boyunca aklımıza takılan gerekçeli karar nedir ? Sorusunun hukuki bir temeli vardır ve anlamı oldukça önemlidir. Gerekçeli karar, mahkemelerin yargılama sonucunda yargılama konusunu oluşturan iddia ya da savunmayı delil, vakıa ve talepleri değerlendirmesiyle hangi yasal nedenlerle hüküm oluşturduğunu detaylı bir şekilde açıklamak üzere yazdığı kararlardır. Yani mahkemelerin dava sonunda vermiş olduğu hükmü hangi hukuksal nedenlere dayanarak oluşturduğunu içeren, maddi vakalar ile sonuç arasında mantıksal bir bağ kurulan karardır.
Gerekçeli Karar Yazıldı Nedir ?
Gerekçeli karar nedir ? Sorusuna ek olarak, dava dosyalarının durumu e- devlet ya da UYAP üzerinden sorgulandığında “gerekçeli karar yazıldı” ifadesi ile de karşılaşılmaktadır. Bu ifade dava hâkiminin taraflara sunduğu hüküm kararına hangi yasal nedenler kapsamında ulaştığını göstermektedir. Mahkemelerin son duruşmasında hüküm fıkrasını duruşma tutanağına “kısa karar” olarak yazmak suretiyle bu hükmü açıklamakta, hükmün gerekçeli halini ise taraflara kanuni süre içinde yazılı bir şekilde tebliğ etmektedir. Yani kısa kararın gerekçeli halinin yazılmasıdır. Bu kararların tebliğe çıkarılması, tarafların tebliğe ulaşması için kararın postaya verilmesini ifade etmektedir. Hükmün kesinleşmesi için gerekçeli kararın taraflara tebliğ edilmesi gereklidir.
Mahkemede Gerekçeli Karar Nedir ?
Mahkemelerin tüm kararları gerekçeli olarak yazılmak zorundadır. Gerekçeli kararlar nelerdir ? Sorusunun cevabını en basit haliyle hükmün dayanaklarının mantığa, akla ve kanuna uygunluğunun açıklaması şeklinde vermiştik. Buna göre kararlarının net ve somut şekilde gerekçelendirilmesi bir zorunluluktur. Mahkemede verilen bir gerekçeli karar, verilen hükmün denetlenebilmesi ve tarafların kararın doğruluğunu veya yanlışlığını anlamak üzere gerekli kanun yollarına başvurma tutumlarının belirlenmesi için son derece önemlidir.
Ceza ve hukuk mahkemelerinde gerekçeli karar özelliklerini inceleyecek olursak, hukuk mahkemelerinde özel hukuk anlaşmazlıkları (boşanma, alacak, tazminat vb.) ve idari davalara bakan mahkemelerin tüm kararları gerekçeli yazılır. Aynı şekilde ceza mahkemesinde ceza davalarına bakan tüm mahkemelerin de kararları gerekçeli olarak yazılmak zorundadır. Bu kararlarda hukuk mahkemesi gerekçeli kararında iki tarafın iddia ve savunmalarının özeti, anlaşamadıkları hususlar, deliller, ret ve üstün tutulma nedenleri, yasal sebepler net belirtilmelidir. Ceza mahkemesi gerekçeli kararlarında ise toplanan deliller, suç oluşturan eylemler, cezayı hafifleten ya da ağırlaştıran nedenler, varsa beraat hükmünün gerekçesi vb. hususlar belirtilmelidir.
Boşanmada Gerekçeli Karar Nedir ?
Özel hukuk mahkemelerinde boşanma davalarında da gerekçeli karar nedir ? Sorusu karşımıza çıkmaktadır. Boşanma davalarında da mahkeme duruşma sonunda kısa kararını taraflara tefhim eder. Bu karar mahkemenin ilerleyen günlerde yazılı olarak tebliğ edeceği gerekçeli kararının özetini ve ana hatlarını oluşturmaktadır. Bu kararın yasal dayanakları, detayları sonradan yazılacak gerekçeli karar yazısında yer almaktadır. Duruşma sonrasında Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun 321. Maddesine göre boşanma davası gerekçeli kararının 30 gün içerisinde taraflara tebliğ edilmesi gerekmektedir. Gerekçeli kararın taraflarca tebliğ alındığı tarihten itibaren boşanma hükmü kesinleşmektedir.
İlginizi çekebilir: Mala Zarar Verme Suçu
Küçükokka Hukuk Bürosu kurulduğu andan bu yana Ceza Hukuku, Aile Hukuku, Uluslararası Hukuk, Tazminat Hukuku, İş Hukuku, İcra İflas Hukuku, Gayrimenkul Hukuku ve Tüketici Hukuku başta olmak üzere hukukun her alanında hizmet vermekte olup, seçkin şahıs ve şirketleri temsil etmektedir.