Davanın Konusuz Kalması

Hukukta, mahkemelerde davaların her zaman bir konusu vardır. Davaların konusuna ise hukukta iddia edilen konu adı verilir. Davaların amacı ise iddia ettiğiniz konuyu mahkemede kanıtlamak ve hakkınızı karşı taraftan almaktır. Ancak davanız devam ederken, yani davanız henüz sonuçlanmamışken iddianız yerine getirilirse, davanızın amacı tamamlanmış ve davanızın konusu da ortadan kalkmış olur. Davanın konusuz kalması, dava süresi boyunca kanunun değişmesinden veya davacının şikâyetinden vazgeçmesinden dolayı dava konusunun ortadan kalkmasıdır. Bir dava konusuz kaldığı zaman, mahkemenin yargılamaya devam etmesine ve hüküm vermesine de gerek kalmamaktadır. Böyle bir durumda mahkeme, davanın konusuz kalmasından dolayı karar verilemeyeceğine hüküm getirir. Dava konusuz kaldığında, bir davadaki anlaşmazlık da sona ermiş sayılmaktadır. Davaların konusuz kalmasındaki temel neden, davacı ve davalı arasında bir uyuşmazlığın kalmamasıdır. Davaların konusuz kalmaları için temelde iki şart vardır. Bunların ilki, bir davanın açılmış olması ve devam ediyor olmasıdır. İkincisi ise dava devam ediyorken uyuşmazlığın giderilmiş olmasıdır.

Davanın konusuz kalması, bir diğer ifadeyle, bir davada tüm uyuşmazlığın ortadan kalkması durumudur. Dava konusuz kaldığında dava da sona ermiş olur. Davalar birçok nedenle konusuz kalabilmektedir. Örneğin evinizden kiracınızı çıkartmak istiyorsanız, ancak kiracınız evinizi boşaltmıyorsa, kiracınızı dava ettiğinizde dava sürerken kiracınız evinizi boşaltırsa davanız konusuz kalmış olur. İcra davalarında karşı tarafın icra takibinden vazgeçmesi, alacak davalarında davalının borcunu ödemesi gibi durumlar davanın konusuz kalmasına verilebilecek en temel örneklerdir.

Mahkemelerde davaların konusuz kalması her iki tarafın da lehine sonuçlanan bir durumdur. Davaların konusuz kalmasında davayı açan kişinin sorunu mahkeme kararından önce çözümlendiği için mahkemeler hüküm verilmesine yer olmadığını belirterek hükümsüzlük kararı verirler. Mahkemenin tüm giderleri ve vekâlet ücretleri, genellikle alıcı tarafından ödenmesine hükmolunur. Ancak dava hâkimi, alıcının haklı olduğuna hükmederse, mahkeme giderlerini ve vekâlet ücretini davalının ödemesine karar verebilir. Bu durumda vekâlet ücretlerini ve mahkeme giderlerini davacı değil, davalı ödeyecektir. Bazı davalarda, davacının dava açtığı zamanki mevzuat, dava sürerken değişmekte ve davacı taraf haksız duruma düşmektedir. Bu durumda dava giderlerinden sorumlu tutulamayacağı için vekalet ücretlerini ve dava giderlerini davalı tarafın ödemesine hükmolunabilir.

İlgili Makale: Kiracı Nasıl Çıkarılır?

Davanın Konusuz Kalması Hmk

Davanın konusuz kalması, Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 331. maddesinde belirtilmiştir. Bu maddeye göre, davaların sonuca bağlanmasına gerek kalmayan durumlarda hâkim, tarafların haklılık durumlarına bakarak mahkeme giderlerini hangi tarafın ödeyeceğine karar verir. Eğer bir dava, konusuz kalmışsa ve başka bir mahkemede tekrar yargılama devam ederse, mahkeme giderlerini hangi tarafın ödeyeceğine o mahkeme karar verir. Eğer dava, başka bir mahkemede devam etmezse, davanın açıldığı mahkeme, davacının mahkeme giderlerini ödemesine karar verir. Bir dava konusuz kalarak açılmamış sayılırsa, tüm mahkeme giderleri davayı açan kişi tarafından ödenir.

Davanın Konusuz Kalması Vekâlet Ücreti

Avukatların, davacı veya davalıya hukuki konularda verdiği destek ve hukuki hizmet olarak aldığı ücretlere vekâlet ücreti adı verilir. Davanın konusuz kalması halinde hem davacının hem de davalının vekâlet ücretleri, davacı tarafından karşılanır. Davanın konusuz kalmasının gerçekleşebilmesi için, davada görevsizlik,   yetkisizlik, davanın açılmamış sayılması, dava şartlarının yokluğu ve zaman aşımı gibi bazı durumların gerçekleşmesi gerekmektedir. Tüm bu durumlarda ve genel olarak davaların konusuz kaldığı hallerde tüm vekâlet ücretleri ile mahkeme gideri ücretleri davayı açan kişi tarafından ödenmektedir. Davanın konusuz kaldığı hallerde vekâlet ücreti nisbi ücretin yarısı olarak ödenir. Ancak zaman aşımı davalarında davayı açan taraf, nisbi ücretin tamamını ödemektedir.