Dava Zamanaşımı

Dava zamanaşımı herhangi bir suçun işlendiği tarihten itibaren suçun hakkında ceza davası açılmamış ya da ceza davası açılsa da kanunda yazılı olan süre zarfında sonuçlanmamış durumlar devletin suçun aleyhine cezalandırma hakkından vazgeçmesidir.

Bir suç hakkında kanun koyucu tarafından suç hakkında takip edilebilirliği ve suç hakkında işlem yapılabilmesi için belirli süreler konmuştur. Bu süreler hakkında bazı istisnalar da belirlenmiştir. Bu istisnalar gerçekleştiğinde zamanaşımı süresi durmakta ya da kesilmektedir.

Dava Zamanaşımı Hesaplama

Türk Ceza Kanunu’na göre dava zamanaşımı süresi hesaplanmasında her suç için kanunda belirlenen cezanın üst sınırı göz önüne alınarak hesaplanır. Yani suçun daha ağır cezayı gerektirdiği nitelikli halleri dikkate alınır. Suçların daha az cezayı gerektirdiği haksız tahrik, yaş küçüklüğü, meşru müdafaa, yardım etme ve suça teşebbüs gibi nitelikli haller bu süreyi de hesaplama da dikkate alınmaz.

Dava dosyasındaki deliller ile suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli halleri de dikkate alınarak dava zamanaşımının süreleri hesaplanır. Örneğin; bir suçlu hem mala zarar verme hem de öldürme suçu işlediyse daha ağır cezayı gerektiren öldürme suçu için düzenlenmiş zamanaşımı süresi uygulanır. İşlenen suç seçimlik ise örneğin; suçun cezası hem hapis cezası, hem de adli para cezası olarak belirlenmiş ise, seçimlik olan suçlarda zamanaşımı açısından hâkim tarafından hapis cezası esas alınır.

Dava Zamanaşımı Ne Zaman Başlar ?

Dava zamanaşımı süreleri; tamamlanan suçlarda suçun işlendiği günden itibaren, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği tarihten itibaren, teşebbüs halinde kalmış suçlarda son hareketin yapıldığı günden, zincirleme işlenen suçlarda son suçun işlendiği günden, çocuklara yönelik veya bunlar üzerinde nüfuzu ve hükmü olan kişiler tarafından gerçekleşen suçlarda da çocuğun on sekiz yaşını doldurduğu günden itibaren işlemeye başlamaktadır.

Dava Zamanaşımı Yargıtay Kararları

Yargılama gerçekleşmesine engel olup, davanın düşmesine neden olan hallerden biri olan dava zamanaşımının yargılama sırasında gerçekleşmesi halinde, yerel mahkeme ya da Yargıtay kendiliğinden zamanaşımı kuralını uygulayarak, kamu davasının düşmesine karar vermelidir. (Yargıtay, Balıkesir 1.Ceza Dairesi, 2014/11-150 sayılı esas, 2015/122 sayılı karar)

Suça sürüklenen bir çocuğun, birçok banka müşterisinin sahte e-maillere inanarak bireysel bilgilerini ve banka şifrelerini e- mail hesaplarında depolaması TCK Md. 244/2 ve 136 çerçevesindeki suçları oluşturduğu 8 yıllık dava zamanaşımının zamanaşımını kesen son işlem olan sanık kişilerin savunmalarının alındığı günden temyiz değerlendirme tarihine kadar gerçekleşmesinden dava zamanaşımı nedeniyle düşürülmesine karar verilmiştir. (Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2016/12067 esas, 2017/6651 karar)

Dava Zamanaşımı Süreleri

Dava Zamanaşımı süreleri5237 sayılı Türk Ceza Kanunu madde 66 hükmünde süreler belirlenmiştir. Bunlar; Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası suçlarında otuz yıl, müebbet hapis cezası suçlarında yirmi beş yıl, yirmi yıldan az olmamak üzere hapis cezası olan suçlarda yirmi yıl,  beş yıldan fazla ve yirmi yıldan az hapis cezası olan suçlarda on beş yıl, beş yıldan fazla olmamak koşuluyla hapis ya da adli para cezası olan suçlarda sekiz yıl olarak sıralanmaktadır.

On sekiz ve on beş yaşın altındaki kişiler için ise istisna getirilmiştir. Buna göre; suçun işlendiği sırada on iki yaşını doldurmuş olan, on beş yaşını doldurmamış olanlar için bu sürelerin yarısının, suçun işlendiği sırada on beş yaşını doldurmuş olan on sekiz yaşını doldurmamış olanlar için belirtilen sürelerin üçte ikisinin geçmesiyle kamu davası düşmektedir.

İlginizi çekebilir: TCK 62