CMK 223

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223. Maddesi mahkûmiyet kararı, güvenlik tedbirine hükmedilmesi kararı, ceza verilmesine yer olmadığı kararı, davanın reddi kararı ve davanın düşmesi kararı hüküm çeşitlerinin belirtildiği kanun maddesidir. CMK 223 maddesi sadece ceza muhakemesi hukuku açısından değil, Türk Ceza Kanunu’nda belirlenen suç teorisi için de ayrıntılı olarak incelenmesi gereken bir yasal düzenleme konumundadır. Bu madde kapsamında hâkim, kanunda yer alan temel hükme göre kararını vermektedir.

Cmk 223/2

Hüküm çeşitleri arasından beraat kararı olan Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223. maddesi 2. Fıkrasına göre yargılanan şahsın en yararına olan mahkeme kararıdır. Beraat kararı, sanık üzerine yüklenen suçun tarafından işlenmediğinin kesinleşmesi, yüklenen suç üzerinde sanığın kast ya da taksirinin olmamasının kesinleşmesi, yüklenen suç eyleminin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması, yüklenen fiilin suçun fail tarafından gerçekleşmesine rağmen, fiilde bir hukuka uygunluk sebebinin bulunması, yüklenen suç eyleminin sanık tarafından gerçekleştiğinin sabit olmaması halinde verilmektedir.

Berat kararının gerekçesinde hangi nedenlere dayanarak bu hükmü verildiği açıklanmalıdır. Beraat kararı sebebi gerekçeli kararda belirtilmediği durumda Yargıtay’ca bu, eksiklik bozma gerekçesine neden olmaktadır.

Cmk 223/2-e

Beraat kararı verilebilmesi için belirli sebepler olması gerekmektedir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223. maddesi 2-e hükmünde, beraat kararının hâkim tarafından yüklenen suç eyleminin sanık tarafından gerçekleştirildiğinin sabit olmaması nedenine dayanarak verilmesini ifade etmektedir.  Karar duruşmasında önce hâkim ya da mahkeme beraat kararını duruşma zabıtlarını kâtiplere yazdırmaktadır. Yani beraat ya da mahkûmiyet kararı duruşmadan önce belli olur. Sonuç olarak,  CMK 223 2-e hükmünden delil yetersizliği ifadesi anlaşılmaktadır.

Cmk 223/8

Ceza Muhakemesi Kanununa göre CMK 223 maddesinin 8. Hükmü durma kararını ifade etmektedir. Bir soruşturmanın yapılması koşula bağlandığı durumlarda bu şartın henüz gerçekleşmediği anlaşıldığında gerçekleşmesini beklemek için verilen ara bir kararı ifade etmektedir. Durma kararı Cmk 223/8 kanununda bir ara karar şeklinde düzenlenmiştir. Bir son karar çeşidi değildir. Kovuşturmanın her evresinde verilebilen durdurma kararı, diğer hüküm çeşitlerindeki gibi yargılamanın sonu beklenmez. Çünkü yargılamanın devam etmesi gerçekleşmesi gereken şarta bağlıdır. Bu şartlar gerçekleştiğinde yargılamaya devam edilecektir. Mahkemeler durma kararını iki sebeple vermektedir. Bunlardan ilki soruşturma şartının gerçeklemesini beklemek için, diğeri ise kovuşturma şartının gerçekleşmesini beklemek amacıyla verilmektedir. Soruşturma ile kovuşturma şartları olarak talep, izin, yasama dokunulmazlığı, şikâyet, uzlaşma, ön ödeme gibi haller söylenebilir.

Cmk 223 2-e ve b farkı

Bir olayda yüklenen suç fiilinin sanık tarafından gerçekleşmediğinin sabit olması durumunda CMK 223 maddesinin 2-b hükmüne göre sanık beraat edilmektedir. Ceza Muhakemesi Kanunu aynı maddenin 2-b hükmü ile de suç eyleminin sanık tarafından gerçekleştiğinin sabit olmaması durumuna da beraat kararı verilmesi gereken hallerden saymaktadır. Yargılama sonucunda hâkim,  sanığın mahkûmiyet kararını verebilmesi için tam kanaat oluşturması gerekmektedir. Ancak hâkim yargılamada somut deliller ortaya konulup, duruşmada tartışılmasına rağmen sanığın suç fiilini işlediği bir ihtimale ve şüpheye dayalı ise bir şüphe ve ihtimal sanığın suçlu olduğunu kanıtlamayacağından sanığın suçu işlediğinin sabit olmaması durumundan beraatı verilir. Sonuç olarak arasındaki farkı masumiyet karinesi oluşturmaktadır.

İlginizi çekebilir: TCK 125