Adli tatil süreler, tüm yargı mensuplarının dinlenmek için kullandığı toplu izinlerdir. Bu sürelerde yargıya ait bazı işler devam ederken bazı işler ise askıya alınır ve duraklar. Adli tatil sürelerinde mahkemeler, kanunda belirtilmiş olan işler dışındaki işlemleri bu dönemde yapmazlar. Adli tatillerde bazı işlemlere ara verilse bile bazı işlere devam edilmektedir. Bazı mahkemelerin duruşmalarına adli tatillerde de devam edilmekte, nöbetçi mahkemeler aracılığıyla hukuki işlemlerde halka hizmet verilmeye devam edilmektedir. Hukuk Muhakemeleri Kanununun 102. maddesine göre, adli tatil süreler, her yılın Temmuz ayının 20’sinde başlar ve 31 Ağustos’ta sona erer. Adli yıl ise 1 Eylül’de başlayarak hizmete açılır. Adli tatillerde duraksamayan davalar Hukuk Muhakemeleri Kanununun 103. maddesinde belirtilmiştir. Bu maddeye göre adli tatillerde ara verilmeyecek davalar şunlardır:
- Tüm nafaka davaları
- Velayet davaları
- Vesayet davaları
- Nüfus kayıtları işlemleri ile davaları
- İşçilerin hizmet akdi ve iş sözleşmesi gibi nedenlerle açtıkları davalar
- Ticari defterlerin ve kıymetli evrakların kaybolması ve yeniden çıkarılması ile ilgili işlemler
- İflas davaları
- İvedi davalar
Adli tatil süreler içerisinde işleme devam edilen işlerden bir diğeri de dava dilekçesi, temyiz dilekçesi, istinaf dilekçesi verilmesi ve bu dilekçelere cevap olarak, cevap dilekçelerinin alınmasıdır. Tüm tebligat ve dosyaların başka bir mahkemeye gönderilmesini kapsayan işlemler de adli tatillerde yapılmaktadır. Adli tatiller, hâkim ve savcıların dinlenmesi için uygulanan bir tatil sürecidir. Bu yüzden avukatlar, hukuk büroları ve diğer yargı çalışanları, adli tatillerde de çalışmaya devam ederler. Ancak çalışanlar yıllık izinlerini bu dönemde kullanarak izne ayrılabilirler. Hâkim ve savcılar ise adli tatil süreleri dışında yıllık izin hakları bulunmamaktadır.
HMK Adli Tatil Süreler
Adli tatillerle ilgili en çok merak edilen sorulardan biri de HMK adli tatil süreler içerisinde dava açılıp açılamayacağıdır. Bu sürelerde adli yargı dışındaki tüm dava sistemi çalışmaktadır. Dolayısıyla bu sürelerde idari yargı dışında diğer tüm davalar açılabilmektedir. Boşanma davaları, evlat edinme davaları gibi davalar bu süreler içerisinde açılabilmektedir. Bir davada tarafların kendi aralarında anlaşmaları durumunda veya diğer taraf olmadan dava devam ediyorsa bir tarafın isteği ile dava adli tatil sonrasına ertelenebilir. İdari yargıda ise kanunlar tarafından belirlenmiş bazı işler devam etmektedir. Bunlar; yürütmenin durdurulması ile delillerin tespit edilmesine dair işler ile kanunlar tarafından belirli bir sürede karara bağlanması gereken işlerdir. Adli tatillerde istinaf ve temyiz başvurularında temyiz başvuruları adli tatile denk geldiğinde temyiz başvurularının süresi de 1 hafta, yani 7 gün uzamaktadır.
Adli Tatil Sonrası Süreler
İdari Yargılama Usulü Kanununun 8. maddesi gereğince, adli süreler, tebliğ ve yayın süresinden itibaren geçerli olmaya başlar. Tatil süreleri de bu sürelere dâhildir. Ancak sürenin son günü adli tatil süreler gününe rast gelirse, bir sonraki çalışma gününe kadar bu süre 7 gün uzamış sayılmaktadır. Adli tatilde yapılan tüm tebligatlar da geçerliliğini korumaktadır. Ancak tebligatı alan kişi için süre başlamaz ve tebligat için geçerli olan süre 7 gün uzamış olmaktadır. İdari Yargılama Usulü Kanununda belirtilmiş olan tüm süreler, dava açma süreleri, idarenin vereceği yanıt süreleri, temyiz veya istinaf süreleridir. Adli tatillerde çoğu insan adli mahkemelerin hepsinin tatile girdiğini düşünse de bu doğru değildir. Adli tatillerde tüm mahkemeler tatile girmezler; icra daireleri, sulh hukuk mahkemeleri, iş mahkemeleri, kadastro mahkemeleri gibi mahkemeler çalışmalarına devam etmektedir. Adli tatillerde bazı davalar da yargılama işlemine devam ederler. İdari yargıda ise yargı işlerine sadece nöbetçi mahkemeler devam etmektedir. Nöbetçi mahkemeler, yalnızca adli tatillerde görev yapan mahkemelerdir.